Archeologisch onderzoek aan het Achterom
Door: Lisa Terpstra
10-11-2025: Aan het Achterom te Lemmer vinden werkzaamheden plaats. Om wateroverlast te voorkomen worden ondergrondse infiltratiekratten geplaatst. Deze regelen de waterafstroming. Bij de aanleg hiervan wordt archeologisch onderzoek uitgevoerd. De archeologen van Movares hebben hier bijzondere vondsten aangetroffen. Hier volgt een voorlopig overzicht van de eerste resultaten.
Het grootste deel van het vondstmateriaal is afkomstig uit de 17e en 18e eeuw. Tijdens de opgraving zijn o.a. resten van woningen, een wegdek van een steegje, en grachten/vaargeultjes gevonden. Het is mogelijk dat de restanten van het armenhuis, dat aan het Achterom heeft gestaan, zijn aangetroffen. Dit is nog niet zeker. Dit moet nog verder onderzocht worden.
Aan het Achterom worden restanten van houten planken blootgelegd. Foto: André Pleszynski, Movares
Bijzondere vondsten
Er zijn uitzonderlijk veel artefacten gevonden. Hier volgt een kleine greep uit de meest bijzondere vondsten:
Er zijn veel munten bij Lemmer gevonden, waaronder een paar ongebruikelijke. Ten eerste een VOC-duit, geslagen in 1790. Deze munt is een ‘piedfort’: hij is twee keer zo dik geslagen als een normale munt. Daarnaast een munt uit Portugal. De waarde is 5 réis en hij is geslagen in 1776. Beide zijn gemaakt van koper.
VOC-munt, Links voorzijde en rechts achterzijde 1790. Foto's: Piet Bouma, Movares.
Portugese munt, 1776. Foto: Piet Bouma, Movares.
Voor aardewerkliefhebbers is het Achterom een goudmijn. Er kwam heel veel en heel divers aardewerk naar boven, waaronder een rijk versierd groot Majolica-bord (ca. 17e eeuw), een paar kleine potjes, en meerdere (grotendeels) complete vormen.
Aardewerkvondsten. Links: Majolica-bord (ca. 17e eeuw). Midden: Een klein steengoed kruikje. Links: één van de vele grotendeels complete vondsten. Foto’s: Lisa Terpstra (links, midden) & André Pleszynski (rechts), Movares.
Ten slotte een houten mesheft met een gezichtje er in gegraveerd. Gemaakt van erg fraai en hard hout. De datering is nog onbekend, waarschijnlijk rond de 17e-18e eeuw. Dit moet een uniek en persoonlijk object geweest zijn, wat het zo bijzonder maakt. Foto: Lisa Terpstra, Movares.
Houten planken blootgelegd.
Straatniveau
Bewogen geschiedenis
Op Spanvis.com is te lezen dat Lemmer een bewogen geschiedenis heeft. In 1421 en 1522 zijn op onbekende locaties blokhuizen gebouwd, die beide gesloopt zijn. Ook is Lemmer in 1581 veroverd, tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Er is destijds een verdedigingsschans aangelegd bij Lemmer, wat is terug te zien in de straatnaam “De Schans”. In 1799 is Lemmer bezet en beschoten door de Engelsen. Ten slotte heeft Lemmer een rijke historie van handel, scheepsvaart en visserij. Daarom is het zo uitzonderlijk dat er voor het eerst in Lemmer op grote schaal archeologisch onderzoek wordt uitgevoerd. Hier kunnen wij heel veel nieuws van leren.
De opgraving is op 6 november afgerond. Hierna worden de vondsten gewassen, geadministreerd en door specialisten onderzocht. Uiteindelijk worden de resultaten van het onderzoek in een rapport verwerkt.
Over de auteur
Ik ben Lisa Terpstra, 25 jaar oud, en archeoloog bij Movares. Ik ben één van de archeologen die hebben opgegraven aan het Achterom.
Lemmer is voor mij een bijzondere plaats. Mijn moeders kant van de familie, de familie Reekers, heeft gewoond en gewerkt in Lemmer. Tot de jaren ‘60 bevond zich aan de Langestreek 2 de meubelzaak Reekers, met hun woonhuis ernaast. Mijn moeder is geboren aan de Vissersburen, maar kort daarna is de familie vertrokken uit Lemmer. Ik vond het heel bijzonder om deze opgraving te doen. Ik hoop betrokken te blijven bij het vervolgonderzoek, en daarnaast te duiken in mijn familiegeschiedenis.
Met instemming van Roelie Spanjaard-Visser heb ik dit artikel voor Spanvis.com geschreven.
Lisa Terpstra, archeoloog bij Movares
De winkel en het woonhuis van mijn familie.
Reactie plaatsen
Reacties