Weverswal Lemmer
We zien de Lemster Rien er op zoals die voorheen was met de Weverswal, het eerste hier afgebeelde huis werd bewoond door Cees Lemstra. Het stond op de plaats waar het later afgebroken huis van Sake Visser had gestaan. Dan volgde er eerst een steeg. Als je die steeg in liep stond daar een wc. Als je dan links af ging stonden er twee huizen. In de eerste woonde Gauke en Fetje Bootsma met zes kinderen. In het tweede huis woonde mijn oom Koert en tante Anne zij hadden acht kinderen die nu ook allemaal overleden zijn. Terug op de Weverswal vonden we in de woning met de eerste deur links van de steeg, Hermanus Wouda en in de tweede Steven Visser.
In de derde woning woonde wij met ons elven. In het hoge huis woonde Albert Bosma en in het huis ernaast woonde later Jan Nijholt. Dan volgde de timmerwerkplaats van Bosma en daarnaast was een dood gat waarin een gebouwtje van latten en pramen van de gemeentereiniging lagen. De huisjes aan de andere kant van het dode gat werden bewoond door Wiebe Veenstra, Simon Zeldenthuis, Kier van der Wal en Jan Bijma met hun gezinnen. Op de klok van de toren van de katholieke kerk is te zien dat de foto op een middag om vier uur gemaakt is.
Evert de Vries
Timmerwerkplaats van Bosma: Johnny Nijholt had de namen: Van links naar rechts: Hennie de Jong, Johannes Wagenmakers, Joop Gebben en mijn vader Jan Nijholt.
De hierbij afgedrukte foto kreeg ik van Griet, de vrouw van Jaap Aukema. Een stukje van de nog open Rien, op een heel opvallend punt. Het punt waar Spinhuispolle en Achterom samen kwamen.
Daar was aan de waterkant een verlaagd stukje, een 'stap' genaamd. Daar kon je gemakkelijk bij het water komen omdat te gebruiken voor alles in de huishouding waar schoon water niet zo belangrijk voor was. Men was aangewezen op het regenwater uit de bak en de voorraad daarvan was vaak niet genoeg voor de grote gezinnen. Meestal woonden die mensen dan ook nog in kleine huizen, zodat het dak niet veel water opleverde.
Er was wel de mogelijkheid om water te kopen, maar dan moesten er natuurlijk wel een paar centen zijn. Het stap was verder ook wel de plaats waar men zich van versleten spullen ontdeed. Er dreef soms heel wat voorbij in de Rien; wat meteen zonk kwam bij het baggeren wel boven water. Heel mooi kunnen we hier zien hoe de walbeschoeiing uit verschillende materialen bestond. Hier zijn drie soorten zichtbaar.
Misschien hadden de eigenaren wel verplichting voor het onderhoud van een stuk wal. Op de linkerkant zien we het begin van de rij huisjes die langs het water stonden. Van het eerste staat de deur open. Daar kun je mooi zien hoe de gangen van de huizen er toen meestal uitzagen. Het bovenste gedeelte wit, het onderste stuk donker, meest bruinachtig, geverfd. Dat donkere gedeelte liep bij de deur omhoog. Dat zal wel praktische redenen hebben gehad, zoals de kans dat men bij de deur steun zocht tegen de muur.
Het volgende pand is de timmerwerkplaats van Bosma. Aan de dakgoot zien we de z.g. potjes, waaraan leidingen voor elektriciteit of telefoon waren bevestigd. In de woningen naast de timmerwinkel, woonde de familie Bosma, en daar was ook het kantoor te vinden.
Het verhaal rond het maken van deze foto is even interessant als dit weerzien van een oud stukje Lemmer. Jan van Steen, een nu 88-jarige achterneef van Griet Aukema, was al jong wees geworden. Hij kwam in een soort internaat of weeshuis terecht. Daar golden strenge regels en flinke straffen. Vakanties konden alleen buiten het tehuis worden doorgebracht, als er familieleden waren waar de kinderen terecht konden. Die had Jan niet, en dus niet uit in de vakantie. Hij moest de volle vier weken in het tehuis blijven, want dat was meteen de straf omdat hij in het geheim op de fiets naar Zandvoort was geweest. Meneer De Jong, directeur van het opleidingsschip voor de binnenvaart Prins Hendrik, kwam echter met de mededeling, dat hij wel werk voor deze jongen had. Dat was dus mee op het schip, en dus toch nog een zekere vorm van vakantie. Eén van de jongens op de bank in het midden van de sloep is genoemde Jan van Steen, de anderen zijn zonen van De Jong.
Evert de Vries