Hansma, Lieuwe

Lieuwe Hansma, geboren op 26 augustus 1911 te Eestrum, overleden op 22 april 2005 te Giekerk, zoon van Willem Tjebbes Hansma en Jantje Boonstra. Gehuwd met Johanna Anna Nicolai. Tijdens de oorlog woonde het gezin in Zwagerveen en Kollumerzwaag

Lieuwe Hansma

Het Verzet

Lieuwe Hansma behoorde in de oorlog tot de sabotageploeg van Zwagerveen en heeft aan verschillende acties deelgenomen.

Eén van de acties was het ontvreemden van de koffie, thee en tabaksvoorraden welke opgeslagen lagen bij Spijkerman in Kollum. Toen deze voorraden werden “opgehaald” lagen de bewoners van het pand al in bed. Men heeft hen te verstaan gegeven dat ze rustig konden blijven liggen zodat ze als ze de ogen dicht hielden ook niets behoefden te zien. En zo geschiedde. De Duitsers hebben ze verteld, dat ze niets hadden gezien en ook niets gemerkt. De voorraden bleven in Kollum bij Sjirk Bosgraaf tegenover en werden daar ingemetseld rond een schoorsteen. Na de bevrijding lag het nog precies zo als men het toen had achtergelaten.

Op 11 april 1945 kwam de sabotageploeg openlijk in actie. Bij Zandbulten werd een gedeelte van de spoorlijn opgeblazen terwijl op 12 april de telefoonlijn langs het spoor werd vernield. De draden werden door Lieuwe Hansma en een medelid midden in een vijver in het bos verzonken.

Op vrijdagmiddag 13 april 1945 kregen de groepen opdracht zich om 10 uur ‘s- avonds te verzamelen op de boerderij van de familie K. de Groot, een paar honderd meter vanaf de Mûntsewei tussen Veenklooster en Huisternoord. Hiervan uit gingen ze via Oudwoude en de Wouddijk naar de boerderij, onmiddellijk ten westen van het bruggetje bij Kollumer Oudzijl, waar de heer P. Bakker woonde. De wapens werden hier van munitie voorzien, maar door een ongelukkige handeling schoot één van leden dwars door het rieten dak van de boerderij. Consternatie volgde! Gelukkig had het geen kwalijke gevolgen.

De groep uit Zwagerveen en de sabotagegroep krijgen opdracht de brug van de zuidelijke kant via de dijk te benaderen. Via een prikkeldraadversperring bij de brug, waarin ze ruimte wisten te maken, kwamen ze dichterbij de brugwachterswoning die ze bij verrassing moesten bezetten. De andere groepen uit Oudwoude en Munnekenzijl zouden de woning vanaf de noordelijke kant benaderen, zodat de aanwezige Duitsers tussen twee “vuren” in kwamen te zitten. Het mislukte!

Een schot aan de noordkant weerklonk zodat de Duitsers werden gealarmeerd en waardoor hun plan in duigen viel. Een vuurgevecht brak uit. Dat de wapens niet allemaal werkten ervoer de brenschutter, die zijn bren maar niet “aan de praat” kreeg. Eén van de vooruit gezonden mannen kreeg een schotwond in zijn arm zodat de commandant bevel gaf zich terug te trekken. De boerderij van veehouder Sjoerd Kuitert werd hun basis waar zich terugtrokken, zo nodig zouden ze deze tot het uiterste verdedigen.

Dit bleek niet nodig te zijn, men vernam, dat de Duitsers zich terug getrokken hadden bij de Zijl. Na schermutselingen met Duitsers welke zich terug trokken bleek het inderdaad het geval te zijn. Helaas viel het eerste slachtoffer op zaterdagmiddag 15 april. De 32 jarige Pieter Postma. Hij werd dodelijk getroffen door een schot in zijn buik aan de Soensterdijk toen men streed tegen de terugtrekkende bezetters die langs deze weg naar het westen trachtten weg te komen. Hij behoorde, eveneens als Lieuwe Hansma die samen met hem vocht, tot de sabotageploeg. Na dit incident brak men de posten bij de dijk op en concentreerde men zich op Dokkumer Nieuwe Zijlen.

In een later gevecht opnieuw bij de Soensterdijk met vluchtende Duitsers bleken opnieuw twee mannen van de N.B.S. dodelijk te zijn getroffen. De 36 jarige reserveofficier Gerrit Bleeker en de 42 jarige Jacob de Graaf uit Kollumerpomp. Het laatste slachtoffer was de 25 jarige Heine de Bruin uit Oudwoude die dodelijk werd getroffen toen men op twee Duitse wagens stuitte die men voor Canadezen aanzag.  Door dezelfde Duitsers die verder vluchtten werd ook nog een burger de 30 jarige A. Kootstra uit Zwagerveen bij de hoek tussen Kollum en Oudwoude dodelijk getroffen. Vijf jonge levens die werden verwoest.

Op 15 april 1950 werd een monument onthuld ter gedachtenis aan de strijd, die in het bijzonder bij de Soensterdijk werd geleverd.

De oorkonde is ingemetseld achter de plaat in de sokkel van het monument.
(De getoonde oorkonde was van de verzetsstrijder Lieuwe Hansma)

Door

© Henk F. Hansma.
Hemrik
(Genealogie Familie Hansma)

Reactie plaatsen

Reacties

Jannette Heringa
een jaar geleden

Beste Henk,

Bij toeval ben ik vorig jaar in Kollum komen wonen, niet ver van de geboorteplaats van mijn opa Elze, de jongere broer van jouw moeder. Bijzonder om te lezen dat er een verre verwant bij dit bij mij bekende monument betrokken was.

Met vriendelijke groet,

Jannette Heringa-Stulp

Hendrik F. Hansma
3 jaar geleden

'Het gebouw Hansma' is mij onbekend Jaap van der Veen.
Zowel mijn grootvader als mijn vader hadden een foeragehandel in Kollumerzwaag bij de 'Opslag' in de voormalige Openbare school daar. Misschien bedoelt U dat.
m.v.g.
Henk F. Hansma

Jaap van der Veen
3 jaar geleden

Vraagje: In 1946 had men in Kollumerzwaag "het gebouw Hansma" was dat familie?

met vriendelijke groet

jaap van der Veen

w.wentink
3 jaar geleden

Ik mis meerdere namen in de lijst hiernaast. Het zijn leden van de verzetsgroep Kollumerland die olv Uilke Ganzinga (die wel in de lijst staat) opereerden ze in het gebied aan de west en noordkant van Kollum. Mijn vader Hendrik Wentink was militair toen de oorlog uitbrak en vanaf mei 1943 ondergedoken bij Ganzinga in Zandbulten en hij was commandant van een van de gevechtsgroepen bij Dokkumer Nieuwe Zijlen in april 1945. Hij werd daar door zijn arm geschoten maar vocht wel gewoon door. Hij was later ook actief als secretaris van Friesland 40-45 afd Dokkum. Andere namen mis ik ook uit die omgeving zoals o.a. Wieger Leegsma, boer uit Veenklooster waar de wapens lagen opgeslagen, Harm Brandsma en D.Tilstra, politieman in Kollum. Er is nog veel meer bekend over de acties bij DNZ zoals geschreven rapporten van de groepscommandanten uit die tijd, die ik heb. Is dit nieuws voor U? Met vriendelijke groet,

E. Wijbenga
2 jaar geleden

Ja, klopt ik ken jouw vader ook, hij was commandant van de groep Zandbulten/Zwagerveen die ca. 12 man sterk was met o.a. Willem Meijer, Harm Alzerda, Ebele Mulder, Floris Venema etc.etc. De genoemde Wieger Leegsma was plaatsvervangend commandant. En inderdaad er is naar mijn smaak te weinig bekend van met name de gevechten bij Dokkumer Nieuwe Zijlen en aan de Soensterdijk naar Kollumerpomp, waarbij enkele verzetsleden zijn gesneuveld, maar ook ca. 23 Duitsers
Met vriendelijke groet,
Eddy Wijbenga

Riemie de Boer
4 jaar geleden

Dit zou wel eens familie van mijn beppe kunnen zijn. Mijn beppe was een Riemke Hansma.

H.F.Hansma
4 jaar geleden

Ja Riemie, als je Riemke Jacoba heet en je moeder heet Grietje dan is het familie.
freonlike groetnis,
Henk F. Hansma

Tjebbe Hansma
5 jaar geleden

Dag Henk, volgens mijn neefje(Taco Hansma) heb jij de familie van Jacob Tjebbes Hansma en Grietje Loonstra(mn pake en beppe) onderzocht. Als dit zo is kan ik dan tegen vergoeding van deze stamboom een kopie krijgen. vr gr Tjebbe Hansma

T. Hansma
6 jaar geleden

Lieuwe was een neef van mijn opa Tamme. Nooit gewesten dat er een verzetsman in de familie was. Weet wel dat er een "foute" was in de familie.