Ingrijpende veranderingen in Lemmer 1886-1890 / Lemmer...

Ingrijpende veranderingen in Lemmer 1886-1890

Lange tijd zijn de waterwegen en de sluis in Lemmer voldoende geweest voor het scheepvaart verkeer, schepen veranderden niet veel. Hout was het materiaal dat beschikbaar was voor de scheepsbouw, de masten en het rondhout. Tjalken, aken, skûtsjes en beurtschepen bevoeren de Friese wateren en het vervoer ging voor het overgrote deel per schip.

De landwegen stelden niet veel voor en waren in het natte jaargetijde vrijwel onbegaanbaar. In de toenmalige buitenhaven van Lemmer kwamen en gingen de koffen en smakken en hoe de zeeschepen ook verder mogen heten. Uiteraard zal de sluis het druk gehad hebben met de schepen, die zowel op zee als binnen konden varen.

Uit mijn jeugd herinner ik me nog wel de brede tjalken met de robuuste ronde kop, de gestaagde mast en getaande zeilen. Maar de moderne tijd diende zich aan. IJzeren schepen kwamen in de vaart en zelfs stoomboten. Het moest groter en sneller.

De Sluis was eigendom van het waterschap "De Lemstersluis". Het bestuur hiervan was een zelfstandig lichaam. Men kan zich wel voorstellen dat het moeizame onderhandelingen zijn geweest, die moesten leiden tot de bouw van een grote sluis en een betere vaarroute. Het Rijk, de Provincie Friesland, de gemeente Lemsterland, het waterschap "De Zeven Grietenijen en Stad Sloten" en het waterschap "De Lemstersluis" waren hierbij met belangen en eigendommen betrokken.

Verschillende plannen en mogelijkheden zijn ongetwijfeld overwogen, maar het is geworden zoals op het hierbij afgedrukte kaartje is weer gegeven. Een nieuwe sluis is gemaakt op 250 meter afstand van de oude met aansluitende havendammen. Het is een zogenaamde bajonetsluis, dit wil zeggen dat het bovenhoofd en het benedenhoofd niet recht tegenover elkaar liggen, maar iets verspringen.

Tekening van een bajonetsluis.

De Gracht werd gedempt, evenals een aanwezige zijarm of inham tussen gemeentehuis en kerk konden verdwijnen en een nieuwe brug werd ten westen van die Markt gemaakt.

Dit was een gracht die liep tussen het gemeentehuis en de voormalige slagerij van Sjoukes door.

Er waren twee bruggen, bij de Korte streek en Nieuwburen (Deze twee bruggen lagen, één in het verlengde van de Nieuwburen, en één vanaf de Kortestreek naar de Oudesluis oostzijde. Eerstgenoemde had in de volksmond de naam "Hottinga's Brêge", de andere werd in de volksmond "Plug's brêge" genoemd. Er moet een gravure van zijn van 1857, die zich bevind in de Oudheidskamer van Lemmer)