Gedempte Gracht, Lemmer

Aan de achterkant van het oude gemeentehuis was een vaart, een soort inham vanuit het Dok (nu Gedempte Gracht) voor de aan- en afvoer van producten per schip. Het water, het zogenaamde Deade Gat (Dode Gat), heeft aan de ene zijde de achterkant van de huizen van de Nieuwburen en aan de andere kant het Kerkhof van de Hervormde Kerk. In 1888 is het water gedempt, gelijktijdig met het stuk Rien dat nu Gedempte Gracht wordt genoemd.

Gedempte Gracht en Kerkhof in 1832

De Bewoners van de Gedempte gracht in het jaar 1928.

Bijdrage: 'De Bewoners van de Gedempte gracht in het jaar 1928' van: Jaap van der Zwaag

Van oudsher kende de gemeente, behoudens enige uitzonderingen, geen officiële straatnamen.

Vroeger werden de huizen aangeduid met een letter ( G=Vissersburen en Nieuwburen; H=Achterom) en een huisnummer. Wanneer precies de straten officieel een naam hebben gekregen? waarschijnlijk rond 1933.

  1. A288: wed. Hendrik Ages, koopvrouw, huis en bleek
  2. A289: Sijtse Tjeerds Ages, koopman, pakhuis en erf
  3. A290: wed. Douwe de Roos, huis en erf
  4. A291: Erven Frederik Witteveen, huis en bleek
  5. A263: Anne Poppes en mede E., huis
  6. A261: Benjamin Pieters de Jong, kofschipper, bleek als weiland
  7. A259: wed. Nolle Pieters Meeuwis, huis en bleekje
  8. A259: wed. Nolle Pieters Meeuwis, huis en bleekje
  9. A254: bergplaats voor de baar
  10. A255: wed. Durk Jans Plug, huis
  11. A253: Nederlandse Hervormde Kerk
  12. A297: wed. Fijte Hoeksma, huis en erf
  13. A296: Jacob Jacobs Dijkstra, smid, huis en erf
  14. A295: Albert Gerrits de Koe, verver, huis en erf
  15. A294: Waag
  16. A293: Grietenijhuis
  17. A292: wed. Jan Goedgeluk, huis en erf
  • Gerrit Rottiné: Een hele oude foto, nog geen Gedempte Gracht. Links de brug naar de Rien, en verder de oude sluis ook mooi te zien.
  • Leeuwke Bootsma: Het linker bruggetje gaf toegang tot de Rien, later is dit gedempt (Gedempte Gracht).In de volksmond werd deze brug ,,Plugs brêge,, genoemd.

Afdruk van Jan Visser: De brug in de verte is de plugsbregge daarachter is het dok, het vaarwater vooraan is de Vissersburen. De situatie is van voor 1888

  • Eddy Rijpkema: Gin dempte mar in iepen gracht..
  • Diny Duiker: Postkantoor met het torentje. Grote gebouw is het gemeentehuis. Waar het wasrek staat Harm Dijken.
  • Theo Verhoeff: Het oude pandje rechts is destijds afgebroken. Er voor in de plaats heeft NOPPERT een winkel laten bouwen voor kinderwagens en aanverwante artikelen.

-Herinnering-

Het verleden is geen -heden
Noch hetgeen het nu zal zijn
't is een denken aan het oude
Dat vergaan is en dat doet pijn.

Wij behoren straks tot het verleden
En zullen dan tot puin vergaan
Mensen uit het heden
Deden dit ons beide aan

Langs ons stroomde eens het water
Van een mooie oude gracht.
Wij vertellen dit voor later
Als u nog eens denkt aan die pracht

Ook een brug was hier eens
en in het avondrood
brachten paard en wagen mensen
naar de Lemsterboot.

Vissersboten rijk beladen voeren met
ansjovis buit
Zo was dat in 't verleden,
maar die tijd is nu uit.

Ook kinderen speelden langs ons heen
hun spel met hoepels en knikkers
och u weet dat wel
En de oude klokkentoren, riep keer
op keer" Hebben jullie wel tijd voor
God de Heer".

Toeristen uit vreemde landen
Kiekten ons in alle standen
Veel geslachten hebben wij zien gaan
en komen.

Maar wat zullen wij langer dromen
U weet immers het raadsbesluit
En de hoop die nog brandde, bliezen
zij voor immer uit.

Er blijft tot slot nog één ding
Wij blijven "een herinnering"

"De Tweeling"

De tyfusepidemie in 1908/09

  • Als jongetje van een jaar of zes kreeg Evert tyfus. Hij niet alleen, ook twee van zijn broers en zijn moeder. Zij werden verpleegd in de barak die op de gedempte Gracht werd geplaatst en overleefden alle vier deze ziekte.
  • Evert de Vries: Mijn broer Ferdinand en Jan en ik gingen met zijn drieën naar boven. Jan zat nog onder de vlekken en daar sliepen wij naast. Men wist niet welke ziekte dit was. Er gingen geruchten door het dorp dat er meer mensen met de "vlekziekte" waren. Een paar dagen later kregen Ferdinand en ik die vlekken ook. Na lang zoeken werd het bekend dat het vlektyfus was.
    Enkele initiatiefnemers vroegen een noodziekenhuis aan. Dat werd op de gedempte Gracht opgebouwd. De toestand was zo erg, dat reizigers die naar Lemmer toe moesten, deze plaats lieten liggen. Intussen waren mijn broer en ik ook opgenomen op de mannenzaal van de barak. Wat de mensen betreft weet ik alleen nog dat Leeuwke Bootsma, naast ons lag.

Tijdens deze periode stond deze ziekenbarak op de Gedempte Gracht in 1909. Links: Uit het raam kijkend is de moeder van Evert, 2e uit het raam is Leeuwke Bootsma, Leeuwke was gehuwd met Meuke Johanna, zij kregen negen kinderen en dan volgt Ferdinand de Vries de broer van Evert. Op de voorgrond twee verpleegsters, waarvan de ene Evert de Vries op de arm heeft. Een van beide verpleegsters Anna Elizabeth Bartelsman, stierf tijdens het uitoefenen van haar liefdewerk en ligt op het kerkhof van Lemmer begraven.

Het oude Politiebureau naast het Gemeentehuis

Gedempte Gracht, tegenover het gemeentehuis. Heel eenvoudig, een tafel, 4 stoelen, een kast en 2 bedsteden. Een zolder met visnetten en bedden. Als je in bed lag kon je de sterren zien door het dak. In de winter lag de sneeuw op de dekens.

  • Leeuwke Bootsma: De gracht liep van het Dok naar de Rien, is hier op deze foto al gedempt.

Ringrijderij met Frieze sjezen, tijdens de zeilweek in 1974

Een foto gemaakt op de Gedempte Gracht. Rechts zien we het oude politiebureau. Daarnaast staat een soort verkoopwagen. De bomen benemen het zicht op de hervormde kerk.

Links van de vlag de punt van het dakje van het transformatorhokje van het P.E.B. Dan het schuurtje dat bij de tweelinghuisjes hoorde. Van die huisjes is het deel zichtbaar dat door de familie Van Slageren bewoond werd. Het zal een optocht zijn van de gymnastiekvereniging Kracht en Vriendschap. De naam van die vereniging staat tenminste in de meegedragen vlag. Voorop lopen muzikanten van beide muziekverenigingen.

De man vooraan lijkt mij Siemen v.d. Wal te zijn (Crescendo) Daarnaast loopt Anneke v.d. Loon van Excelsior. Achter haar, met witte jas, Wim v.d. Gaast (Crescendo). Daarnaast Piet Haringa (Crescendo). Verder nog Anne Zeilstra van Excelsior. 

Reactie plaatsen

Reacties

W.A.F. Frankema
7 maanden geleden

Eindelijk het ontbrekende stukje beeldmateriaal gevonden van de Rien zo het was voor dat het Gedempte gracht werd. Dank je wel.
Hou mij op de hoogte als er nog wat bij komt.